Łuszczyca to przewlekła choroba skóry, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Szacuje się, że w samej Polsce cierpli na nią 3% populacji. Chociaż nie zagraża ona życiu, może powodować znaczne dyskomforty fizyczne i emocjonalne, wpływając na jakość życia pacjentów. Przyczyny łuszczycy są złożone i obejmują czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. W ciągu ostatnich lat medycyna poczyniła ogromne postępy w zakresie zrozumienia mechanizmów powstawania łuszczycy, co przyczyniło się do opracowania nowych i bardziej skutecznych metod leczenia. Dostępne są coraz nowsze strategie terapeutyczne, którymi objętych jest coraz większe grono pacjentów. Z okazji obchodzonego 29 października Światowego Dnia Chorych Na Łuszczycę, warto zaprezentować szerzej wprowadzone 1 marca 2023 roku zmiany do Programu leczenia umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy plackowatej.
Program lekowy leczenia łuszczycy 2023
Początki programu lekowego leczenia łuszczycy
Program lekowy B.47 jest finansowany od stycznia 2013 r. Początkowo nosił nazwę „Leczenie ciężkiej postaci łuszczycy plackowatej (ICD-10 L40.0)” i był skierowany włączanie dla dorosłych pacjentów z ciężką postacią łuszczycy plackowatej. Pierwszym lekiem rozliczanym w programie od jego początku był ustekinumab. W lipca 2013 r. do programu B.47 włączono adalimumab, a w listopadzie 2014 r. etanercept. Etanercept wszedł do refundacji w leczeniu ciężkiej łuszczycy zarówno u dorosłych, jak i u dzieci w wieku 6 lat i powyżej. Od lipca 2015 r. nazwa programu B.47 zmieniła się na „Leczenie umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy plackowatej (ICD-10 L40.0)”, jednak refundacja w leczeniu łuszczycy umiarkowanej dotyczyła tylko nowo włączonej do programu substancji – infliksymabu.
Zmiany w programie lekowym B.47
Program lekowy B.47. „Leczenie umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy plackowatej (ICD-10 L40.0)” charakteryzuje się dużą dynamiką i mnogością zmian. Na przestrzeni lat ewoluował zarówno w zakresie dostępnych leków, jak i populacji objętej leczeniem. Ostatnie, wprowadzone w dniu 1 marca 2023 roku zmiany nie tylko rozszerzyły ofertę stosowanych w programie leków, ale także obniżyły wiek dzieci objętych leczeniem biologicznym oraz zniosły ograniczenia czasowe uczestnictwa w programie lekowym leczenia łuszczycy.
Leki na łuszczycę
Pierwsza zmiana w programie leczenia łuszczycy to rozszerzenie oferty leków. Do stosowanych dotychczas leków (adalimumab, etanercept, infliksymab, iksekizumab, sekukinumab, ustekinumab, ryzankizumab, guselkumab, certolizumab pegol, tyldrakizumab) włączono bimekizumab.
Dla kogo biologiczne leczenie łuszczycy?
Jednym z podstawowych kryteriów uczestnictwa w programie lekowym leczenia łuszczycy jest kryterium wiekowe. W programie uczestniczyć mogą zarówno dorośli jak i dzieci od 4. roku życia. Dla maluchów w wieku 4 lata i powyżej stosowana jest terapia adalimumabem, natomiast 6-latkowie i starsze dzieci kwalifikowane są do terapii etanerceptem, ustekinumabem, iksekizumabem i sekukinumabem.
W programie udział biorą pacjenci z umiarkowaną lub ciężką postacią łuszczycy plackowatej, którzy:
- przestali reagować na leczenie lub mają przeciwwskazania, lub nie tolerują innych metod leczenia ogólnego;
- u których ocena nasilenia procesu łuszczycowego (PASI/DLQI/BSA )jest większa niż 10;
- u których nie uzyskano poprawy po leczeniu z zastosowaniem co najmniej dwóch różnych klasycznych metod ogólnych, a w przypadku pacjentów od 4 do 18 roku życia po nieskuteczności leczenia miejscowego lub ogólnego;
- u których występują przeciwwskazania do zastosowania metod terapii ogólnej;
- pacjenci, uprzednio leczeni poszczególnymi substancjami czynnymi ujętymi w programie lekowym w ramach hospitalizacji według jednorodnych grup pacjentów (JGP) pod warunkiem, że przed rozpoczęciem terapii spełniali kryteria włączenia do programu oraz nie spełnili kryteriów zakończenia udziału w programie.
Pomimo niespełnienia części powyższych kryteriów w programie mogą wziąć pacjenci, u których zmiany łuszczycowe zajmują miejsca szczególne, takie jak: skóra owłosiona głowy lub twarzy, okolic narządów płciowych, rąk, stóp lub paznokci. Leczenie musi być zgodne z aktualnie obowiązującymi rekomendacjami oraz wiedzą medyczną, a decyzję o zakwalifikowaniu do leczenia biologicznego podejmuje Zespół Koordynacyjny do Spraw Leczenia Biologicznego w Łuszczycy Plackowatej.
Jak długo trwa program leczenia biologicznego łuszczycy na NFZ?
W myśl zmian z dnia 1 marca 2023 roku długość leczenia łuszczycy w ramach programu lekowego nie będzie ograniczana administracyjnie. Leczenie potrwa do czasu podjęcia przez lekarza prowadzącego decyzji o wyłączeniu pacjenta z programu. W przypadku istotnej czasowej przerwy w leczeniu daną substancją czynną schemat monitorowania ulegnie modyfikacji z uwzględnieniem okresu przerwy w podawaniu leku. Do programu może być ponownie włączony pacjent, u którego zaprzestano podawania leku z powodu wystąpienia działań niepożądanych, które ustąpiły po odstawieniu leku oraz pacjent, u którego z przyczyn niemedycznych lub z powodu ciąży odstawiono leczenie, a następnie doszło do zaostrzenia choroby (PASI>10) i nie ma u niego medycznych przeciwwskazań do stosowanego leczenia.
Łuszczyca skóry – zasady pielęgnacji
Skóra z łuszczycą jest bardziej podatna na podrażnienia, sucha i często swędzi, dlatego zarówno podczas leczenia, jak i w czasie remisji choroby wymaga ona specjalistycznej pielęgnacji. Szampony na łuszczycę, płyny i spray’e pomogą zredukować zmiany na owłosionej skórze głowy oraz zmniejszą towarzyszący im świąd, natomiast aplikowane na skórę emolienty oraz bogate w nawilżające i natłuszcające składniki kosmetyki do kąpieli stworzą na powierzchni skóry barierę ochronną, która zapobiegnie utracie wody i ochroni skórę przed drażniącymi czynnikami zewnętrznymi.