Klasterowy ból głowy. Czym się charakteryzuje?

Klasterowy ból głowy to przypadłość, która nie jest zagrożeniem dla zdrowia, jednak znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie i obniża komfort życia. Są to silne, regularnie pojawiające się dolegliwości, które dokuczają nawet kilka razy na dobę – napady mogą występować przez kilka dni, a nawet tygodni. Wyjaśniamy, jakie symptomy mogą sugerować klasterowe bóle głowy i w jaki sposób leczy się tą przypadłość.

Przyczyny klasterowych bólów głowy

Choroba ta jest klasyfikowana jako idiopatyczne bóle głowy. Wiadomo, że kiedy pojawia się jej napad – czyli klaster – w układzie nerwowym wzrasta stężenie histaminy.

Mimo tego przyczyny choroby nie są do końca poznane. Uważa się jednak, że klasterowe bóle głowy – zwane też niekiedy zespołem Hortona – mogą być spowodowane:

• zapaleniem aseptycznym – zgodnie z tą teorią dolegliwości bólowe są spowodowane zapaleniem kości znajdującej się tuż przy nerwie trójdzielnym. Stan zapalny może być wywołany przez bakterie, wirusy, grzyby. Na skutek tego dochodzi do wolniejszego przepływu krwi w tętnicy, pojawia się jej obrzęk, co powoduje ucisk na nerw trójdzielny i ból,
• nadaktywnością podwzgórza mózgu i zwiększoną produkcją histaminy.

Na klasterowy ból głowy częściej cierpią osoby palące papierosy, nadużywające alkoholu i napojów z kofeiną. Prawdopodobieństwo pojawienia się napadu zwiększają przyjmowanie leków z nitrogliceryną oraz przebywanie w warunkach wysokogórskich.

Objawy i rodzaje klasterowego bólu głowy

Przypadłość ta jest trudna zdiagnozowania, gdyż jej objawy częściowo pokrywają się z symptomami występującymi przy migrenie. W przypadku zespołu Hortona dolegliwości również dotyczą jednej strony głowy.

Na chorobę tą częściej zapadają mężczyźni niż kobiety. Charakterystyczne dolegliwości pojawiają się zwykle między 20. a 40. rokiem życia. Ból często przychodzi nagle i podczas snu. Klasterowy ból głowy mogą sugerować objawy towarzyszące, czyli:

• łzawienie oka i opadanie powieki po tej samej stronie, której dotyczą dolegliwości bólowe,
• opuchnięcie i zaczerwienienie twarzy,
• ból zlokalizowany w okolicach oczodołu,
• potliwość,
• obrzęk błony śluzowej nosa,
• wyciek nadmiernej ilości wydzieliny z nosa,
• pobudzenie, uczucie niepokoju.

Chorzy klasyfikują ból jak kłujący i piekący. Może pojawiać się on nawet kilka razy w ciągu doby. Choroba ustępuje po kilku dniach lub tygodniach, ale dolegliwość mają tendencję do powracania. Napady klasterowych bólów głowy pojawiają się najczęściej wiosną i jesienią.

Wyróżnia się dwa rodzaje klasterowych bólów głowy:

• chroniczne – taka postać choroby charakteryzuje się tym, że napady bólowe pojawiają się przez okres dłuższy niż rok. Remisja choroby trwa wtedy nie dłużej niż dwa tygodnie,
• epizodyczne – w takiej postaci choroba utrzymuje się od tygodnia do roku. Klastery – czyli napady bólowe – są oddzielone minimum dwutygodniowym okresem ustąpienia objawów

W jaki sposób leczy się klasterowe bóle głowy?

Diagnostyka zespołu Hortona polega między innymi na wykluczeniu innych czynników mogących powodować tak silne dolegliwości. W tym celu osoba skarżąca się na bóle głowy jest kierowana na tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Należy wykluczyć też zapalenie zatok szczękowych – np. poprzez wykonanie badania RTG.

Po postawieniu diagnozy lekarz może wdrożyć leczenie, które polega na doraźnym łagodzeniu dolegliwości bólowych oraz na profilaktyce:

• w przypadku napadu bólu pacjenci mogą stosować inhalacje 100% tlenem i tryptany – w formie zastrzyków lub aerozoli. Leki w postaci tabletek są nieskuteczne – są zbyt wolno wchłaniane przez organizm i zbyt późno przynoszą ulgę w bólu,
• aby zapobiegać pojawieniu się objawów choroby, pacjentom zaleca się przyjmowanie glikokortykosteroidów, blokerów kanału wapniowego, węglanu litu.

Nietypowy, chroniczny i bardzo silny ból głowy zawsze powinien być skonsultowany z lekarzem. Jeśli dolegliwości mają charakter napadowy, towarzyszy im łzawienie oka, opadanie powieki, może to sugerować zespół Hortona. Aby zmniejszyć dolegliwości i zapobiegać napadom, należy pozostawać pod stałą opieką lekarską – leki minimalizujące objawy klasterowych bólów głowy to środki przepisywane wyłącznie na receptę.