Czekolada to dla wielu z nas ulubiona przekąska, ale niewielu zastanawia się nad jej głównym składnikiem – kakao. Od wieków uznawane za cenny dar natury, kakao było niegdyś wykorzystywane przez rdzennych mieszkańców Ameryki jako napój rytualny i symbol bogactwa. Dziś cenimy je nie tylko za wyjątkowy smak, ale również za potencjalne korzyści zdrowotne. Czy jednak faktycznie jest zdrowe? Jakie witaminy i składniki odżywcze zawiera? A może ma także swoje ciemne strony?
Kakao słynie z wysokiej zawartości antyoksydantów, które mogą wspierać układ sercowo-naczyniowy i opóźniać procesy starzenia. Znane jest również z właściwości pobudzających, dzięki zawartości teobrominy, która działa podobnie do kofeiny, choć łagodniej. Warto jednak pamiętać, że nie każdy może sięgać po kakao bez ograniczeń – w pewnych przypadkach jego spożycie może nie być wskazane. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej właściwościom kakao, sprawdzimy, jakie witaminy w nim znajdziemy, oraz omówimy, dla kogo może być ono korzystne, a kto powinien unikać tej smacznej przyjemności.
Kakao - właściwości. Czy jest zdrowe?
Kakao od wieków uznawane jest za cenny składnik diety, ale czy jest zdrowe w każdej formie? Warto pamiętać, że surowe, nieprzetworzone kakao charakteryzuje się wysoką zawartością składników odżywczych, takich jak magnez, żelazo, cynk oraz błonnik. To właśnie te substancje odpowiadają za jego korzystne właściwości, które wspierają pracę serca, poprawiają funkcjonowanie układu nerwowego i pomagają w utrzymaniu zdrowych kości. Im mniej przetworzony produkt, tym więcej wartościowych składników odżywczych, dlatego lepszym wyborem będzie gorzka czekolada niż słodzone mieszanki kakaowe.
Pod względem zdrowotnym warto również zwrócić uwagę na zawartość tłuszczu i cukru w produktach na bazie kakao. Gorzka czekolada o wysokiej zawartości kakao (powyżej 70%) może mieć pozytywny wpływ na organizm, o ile jest spożywana w umiarkowanych ilościach. Natomiast mleczne czekolady czy słodkie kakao do picia zawierają sporo cukru, który niweluje korzystne właściwości tego składnika. Dlatego, jeśli zastanawiasz się, czy kakao jest zdrowe, warto wybierać produkty o prostym składzie, bez zbędnych dodatków.
Choć kakao ma wiele zalet, nie jest produktem idealnym dla wszystkich. Osoby cierpiące na migreny, refluks lub mające problemy z wątrobą powinny unikać nadmiernego spożycia, ponieważ zawarta w nim teobromina i kofeina mogą nasilać objawy tych schorzeń. Co więcej, niektóre osoby mogą być uczulone na kakao lub jego składniki, co wyklucza je z diety. Z tego powodu, przed wprowadzeniem większych ilości kakao do jadłospisu, warto zwrócić uwagę na swoje indywidualne potrzeby zdrowotne.
Podsumowanie właściwości kakao:
- Bogate źródło minerałów: magnezu, żelaza i cynku.
- Wspiera pracę serca i układ krążenia.
- Może poprawiać nastrój dzięki zawartości teobrominy.
- Może delikatnie pobudzać.
- Korzystne właściwości zależą od formy i składu produktu.
Czy kakao jest kaloryczne?
Kakao, mimo swoich licznych właściwości zdrowotnych, jest również produktem stosunkowo kalorycznym, co może budzić wątpliwości wśród osób dbających o linię. Zawiera ono spore ilości tłuszczów, głównie w postaci zdrowych tłuszczów nienasyconych, a także węglowodanów i białka. W 100 gramach kakao znajduje się około 230-250 kcal, jednak warto pamiętać, że w codziennej diecie zwykle spożywamy jego znacznie mniejsze ilości. Czy kakao jest kaloryczne na tyle, by eliminować je z diety? Niekoniecznie – wszystko zależy od formy i ilości, w jakiej jest spożywane.
Jednym z głównych źródeł kalorii w kakao jest tłuszcz kakaowy, który stanowi ponad połowę jego masy. To właśnie ten tłuszcz nadaje czekoladzie charakterystyczną kremową konsystencję. Niemniej jednak tłuszcz kakaowy zawiera kwas oleinowy, który działa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy. Dlatego w umiarkowanych ilościach kakao może być zdrowym dodatkiem do diety, nawet jeśli jest kaloryczne. Ważne, by wybierać kakao naturalne, bez dodatku cukru czy mleka, które zwiększają kaloryczność gotowego produktu.
Jeśli zależy Ci na kontrolowaniu kaloryczności posiłków, kakao w formie proszku może być doskonałym dodatkiem do owsianki, koktajli czy zdrowych deserów. Dzięki intensywnemu smakowi wystarczy niewielka ilość, by wzbogacić potrawy i nadać im czekoladowego aromatu, nie dodając przy tym zbyt wielu kalorii. Kluczem jest zatem umiar oraz wybór produktów o wysokiej zawartości kakao i minimalnej ilości dodatków.
Kakao - witaminy
Kakao jest nie tylko źródłem intensywnego smaku, ale także wielu cennych składników odżywczych, w tym witamin, które wspierają funkcjonowanie naszego organizmu. Chociaż najczęściej mówi się o jego właściwościach antyoksydacyjnych i składnikach mineralnych, warto zwrócić uwagę również na obecne w nim witaminy. Regularne spożywanie kakao może wspomóc układ nerwowy, odpornościowy oraz poprawić stan skóry i włosów, co czyni je wartościowym dodatkiem do diety.
Witaminy zawarte w kakao wspierają kluczowe procesy metaboliczne oraz wpływają na regenerację komórek. Szczególnie istotne są witaminy z grupy B, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i wspomagają produkcję energii w komórkach. Oprócz nich kakao dostarcza również niewielkich ilości witaminy E, znanej z działania antyoksydacyjnego.
Witaminy obecne w kakao:
- Witamina B1 (tiamina) – wspomaga funkcje układu nerwowego.
- Witamina B2 (ryboflawina) – wpływa na metabolizm energii i stan skóry.
- Witamina B3 (niacyna) – wspiera układ krążenia i pracę mózgu.
- Witamina B6 – uczestniczy w syntezie neuroprzekaźników. Przykładowy preparat zawierający witaminę B6: Magne B6 Forte, 100 mg+10 mg
- Witamina E – działa jako antyoksydant, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Przykładowy preparat zawierający witaminę E: ALINESS Naturalna witamina E
Czy kakao podnosi ciśnienie? Czy kakao pobudza?
Kakao jest znane z zawartości teobrominy – substancji o działaniu stymulującym, podobnym do kofeiny, choć znacznie łagodniejszym. Dzięki niej spożywanie kakao może delikatnie pobudzać organizm, poprawiając koncentrację i zwiększając poziom energii. Dodatkowo kakao wpływa na produkcję serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia, co może poprawiać nastrój i redukować uczucie zmęczenia. Choć jego działanie nie jest tak intensywne jak w przypadku kawy, wiele osób sięga po kubek gorącego kakao, by poczuć łagodny zastrzyk energii.
Jeśli chodzi o wpływ na ciśnienie, badania sugerują, że regularne spożywanie kakao, zwłaszcza bogatego w flawonoidy, może obniżać ciśnienie krwi. Flawonoidy zawarte w ziarnach kakaowca wspierają rozszerzanie naczyń krwionośnych, co poprawia przepływ krwi i zmniejsza obciążenie serca. Warto jednak pamiętać, że efekt ten dotyczy kakao naturalnego i gorzkiej czekolady o wysokiej zawartości kakao, bez dodatku cukru. Odpowiedź na pytanie, czy kakao podnosi ciśnienie, czy kakao pobudza, zależy więc od rodzaju i ilości spożywanego produktu.
Kakao - przeciwwskazania
Kakao, mimo swoich licznych właściwości zdrowotnych, nie jest odpowiednie dla każdego. Istnieją pewne przeciwwskazania, które mogą ograniczać jego spożycie, szczególnie w większych ilościach. Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy powinny unikać kakao, ponieważ może ono zwiększać wydzielanie kwasu solnego i nasilać dolegliwości. Zawarta w kakao teobromina działa pobudzająco, co sprawia, że nie jest ono zalecane osobom wrażliwym na stymulanty, a także dzieciom czy kobietom w ciąży w nadmiernych ilościach.
Dodatkowo alergicy powinni zachować ostrożność, ponieważ kakao jest potencjalnym alergenem. Spożywanie kakao może również nie być wskazane dla osób z migrenami, ponieważ związki w nim zawarte mogą wywoływać ataki bólu głowy. Warto również pamiętać, że produkty na bazie kakao, takie jak czekolady czy gotowe mieszanki kakaowe, często zawierają duże ilości cukru i tłuszczu, co może niekorzystnie wpływać na zdrowie, zwłaszcza u osób z nadwagą lub cukrzycą.
Główne przeciwwskazania do spożywania kakao:
- Refluks żołądkowo-przełykowy.
- Wrażliwość na stymulanty (np. teobrominę).
- Alergia na kakao.
- Skłonność do migren.
- Cukrzyca i nadwaga (dotyczy produktów z dodatkiem cukru).
Kakao to wyjątkowy składnik diety, który od wieków cieszy się popularnością ze względu na swoje bogate właściwości odżywcze i prozdrowotne. Zawiera cenne minerały, witaminy oraz flawonoidy, które mogą wspierać zdrowie serca, poprawiać nastrój i działać antyoksydacyjnie. Mimo stosunkowo wysokiej kaloryczności, w odpowiednich ilościach kakao może być zdrowym dodatkiem do codziennych posiłków, szczególnie jeśli wybieramy produkty naturalne, bez zbędnych dodatków. Jednak jego wpływ na organizm zależy od formy spożycia – naturalne kakao działa korzystnie, podczas gdy przetworzone produkty mogą dostarczać nadmiaru cukru i tłuszczów.
Warto jednak pamiętać, że kakao nie jest odpowiednie dla każdego. Istnieją pewne przeciwwskazania, takie jak alergie, refluks czy skłonność do migren, które mogą wykluczać je z diety niektórych osób. Podsumowując – kakao, choć bogate w składniki odżywcze i korzystne dla zdrowia, powinno być spożywane w umiarkowanych ilościach i z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb organizmu. Wybór naturalnego kakao o prostym składzie pozwala w pełni korzystać z jego dobroczynnych właściwości, jednocześnie unikając zbędnych dodatków, które mogą zmniejszać jego wartości odżywcze.
Źródła:
- M. Krotki, B. Stoparczyk, Właściwości przeciwutleniające kakao w zapobieganiu chorobom układu krążenia, „Postępy Fitoterapii”, nr 1 2009.
- Katz, D. L., Doughty, K., & Ali, A. (2011). Cocoa and Chocolate in Human Health and Disease. Antioxidants & Redox Signaling, 15(10), 2779–2811. https://doi.org/10.1089/ars.2010.3697
- M. Węglarz i in., Znaczenie czekolady w prewencji chorób sercowo-naczyniowych, „Folia Cardiologica Excerpta”, nr 6 (2) 2011.
